NASA’nın Yeni Ufuklar (New Horizons) uzay aracı kısa süre önce tarihi bir başarıya imza atarak güneş sistemimizin sınırlarındaki Kuiper kuşağında bulunan Ultima Thule gök cismine ulaşmıştı. Ultima Thule şimdiye dek insan yapısı bir aracın yakın geçiş yaparak görüntülediği en uzak gök cismi olma özelliğine sahip. Şimdi ise gök cisminin olası uyduları aranıyor.
Dünyaya 6,4 milyar kilometre uzaklıkta olan Ultima Thule’un Yeni Ufuklar uzay aracı tarafından çekilen tüm fotoğraflarının Dünya’ya ulaşmasının 20 ay sürmesi bekleniyor. Gök cisminin şimdiye dek ulaşan en net fotoğrafı ise dün yayımlandı.
İlk bakışta bir kardan adama benzetilen Ultima Thule, tahmin edildiği gibi çok yakın yörüngede hareket eden iki ayrı cisimden değil, iki ayrı cismin birbirine milyarlarca yıl önce çarparak birleşmesiyle oluşan tek bir parçadan oluşuyor. 33 km uzunluğundaki Ultima Thule’nin kırmızıya kaçan açık kahverengi tonlarında olduğu görülüyor.
Uyduları var mı?
Bu ilk buluşmanın ardından kolları sıvayan bilim insanları, bu uzak gök cisminin uydu ya da uydulara sahip olabileceğini düşünerek arayışa başladılar.
Yapılan modelleme çalışmaları “Ultima” ve “Thule” olarak adlandırılan iki ana bileşenin, birbirlerine birleştikleri ilk anda kendi etrafındaki dönüşünü 3 veya 4 saatte tamamladığını gösteriyor. Ancak Yeni Ufuklar’ın gözlemleri günümüzde Ultima Thule’un bir tam dönüşünün 15 saat sürdüğünü gösteriyor.
SETI‘den Yeni Ufuklar araştırmacısı Mark Showalter Ultima Thule’un nasıl yavaşladığı sorusuna “bir veya birkaç uydu bu sistemin yörüngesinde bulunuyor olabilir” yanıtını veriyor. Showalter’a göre bu olası uydular çevresinde döndükleri ana yapının açısal momentumunu kütle merkezinden uzaklaştırarak bir çeşit frenlemeye sebep oluyor.
Görev ekibi Ultima Thule’den en az 800 km ve sonrası uzaklıktaki bölgede ve 160 km yakınında herhangi bir büyük uydunun varlığını gözlemlemedi. Ancak bu iki mesafe arasında kalan bölge halen soru işareti. Yeni Ufukların söz konusu bu ara bölgeye ait görüntüleri ancak Ocak ayı sonlarında Dünya’ya ulaşacak. Showalter’a göre bu bölge sistemdeki olası uyduların bulunma ihtimalinin en yüksek olduğu yer. Böyle bir keşif Ultima Thule ile ilgili diğer ayrıntıları belirleme konusunda yardımcı olacak.
Çalışma arkadaşlarıyla birlikte en azından bir uydu bulmayı umut eden Showalter; “herhangi bir yörüngedeki herhangi bir uydu bize cismin kütle ve yoğunluğu hakkında oldukça önemli veriler sağlayacaktır, bu yüzden bu beklenti bizi çok heyecanlandırıyor.” dedi.
Aramalar sonuçsuz kalsa bile bu resmi olarak “2014 MU69” olarak bilinen Ultima Thule’un hiçbir zaman uydulara sahip olmadığı anlamına gelmeyecek. Çünkü “frenleme” hareketi açısal momentumu sistemlerinin merkezinden uzaklaştırırken uyduları da uzağa doğru iter. Bu durumda Ultima Thule’un bir zamanlar sahip olduğu muhtemel uydular gittikçe uzaklaşarak sonunda yörüngelerinden kopup kaybolmuş olabilirler.
Ocak 2006’da başlatılan 700 milyon dolarlık Yeni Ufuklar görevinin önceliği güneş sistemimizin son ve tartışmalı üyesi Pluton’un ilk yakın görüntülerini elde etmekti. Temmuz 2015’te cüce gezegene ulaşan Yeni Ufuklar bu ilk hedefini gerçekleştirdi ve Pluton’un çarpıcı güzelliğini ve jeolojik çeşitliliğini gözler önüne serdi. Ultima Thule gök cismi ise Yeni Ufukların 2021’e kadar sürecek olan genişletilmiş görevinin ana hedefi. Uzay aracı NASA’nın yeni ilave görev vermesi durumunda üçüncü bir nesneye de ulaşabilecek potansiyelde yeterli miktarda yakıt ve güce sahip.
Kaynak: NASA, Space.com
