Çin’in Chang’e-4 uzay aracı 8 Aralıkta başlayan yolculuğunun ardından 3 Ocak perşembe günü Ay’ın uzak tarafına başarılı bir iniş gerçekleştirdi. Von Karman krateri bölgesine yapılan bu iniş Ay’ın uzak tarafına yapılan ilk yumuşak iniş olmasının yanısıra taşıdığı biyolojik kargosuyla da önem taşıyor.
Aracın beraberinde taşıdığı mini bir konteyner içerisinde patates ve arabidopsis bitkisi tohumları (“arabidopsis thaliana” lahana ve hardal otu ile ilişikli bir çeşit çiçekli bitki) ve ipekböceği yumurtaları bulunuyor. The Telegraph’ta yayımlanan bir rapora göre deney kapsamında bitkilerin ipekböceklerini oksijenle destekleyeceği ve ipekböceklerinin de atıkları vasıtası ile bitkilere gerekli karbondioksit ve besinleri sağlayacağı düşünülüyor. Araştırmacılar Ay ortamında bitkilerin başarıyla fotosentez yapıp yapmadıklarını veya herhangi bir gelişmeyi görmek için bitkileri dikkatle izleyecekler.
Deneyin baş tasarımcısı Xie Gengxin Çin devlet haber ajansı Xinhua’ya yaptığı açıklamada “tohumların solunumunu ve Ay’daki fotosentezi incelemek istiyoruz.” dedi.
Mini Ay Biyosferi
“Mini Ay biyosferi” deneyi Çin’in Chongqing Üniversitesi liderliğinde 28 Çin üniversitesinin işbirliğinin ürünü. Yaklaşık 3 kilogram ağırlığında ve 0,8 litrelik alüminyum alaşım bir silindirin içine sıkışan deney ortamında toprak, besin ve su bulunuyor. Fotosentez için gerekli güneş ışığı atmosferimize benzeyecek şekilde filtrelerden geçerek kabın içine ulaşacak ve kameralar ile ortam sürekli izlenecek. Deneyden elde edilecek veriler ise Ay’ın uzak tarafından gezegenimizle hiçbir görüş açısı olmadığı için Queqiao aktarma uydusu üzerinden Dünya’ya iletilecek.
Chongqing Üniversitesi başkan yardımcısı ve deney sorumlusu Liu Hanlong, “Neden patates ve Arabidopsis?” sorusuna “Çünkü Arabidopsis’in kısa büyüme süresi gözlemlemek için elverişli olacaktır.” yanıtını veriyor.
Çin Xinhua haber ajansına göre bu deney Ay üzerinde bir üs ve uzun süreli ikamet inşa etme konusunda bilgi toplamaya yardımcı olacak.
Arabidopsis daha önce de uzayda yetiştirilmişti, Uluslararası Uzay İstasyonunda (ISS) yapılan bir deneyde bitkilerin Ay’ın kütlesinin etkisiyle yapraklarının yükselip alçaldığını gösteren sonuçlar elde edildi. Ancak bu çiçekli bitkinin Ay’ın uzak tarafındaki bir ortamda gelişip gelişmeyeceği deney sonucunda belli olacak.
Her ne kadar bu deney düzeneği insan eliyle kurulmuş olsa bile şu an Güneş sistemimizde Dünyamızdan başka bir yerde yaşam gelişmesi olasılığı heyecan verici. Gelişmeleri takip edip göreceğiz.
Kaynak: livescience.com, CNSA
