SQUARE KILOMETRE ARRAY (SKA) – Kilometre Kare Dizini Projesi.
Radyo teleskopları, teknolojimiz geliştikçe ve yeterince süre aynı noktayı dinledikçe uzayın daha büyük bir kısmını ortaya çıkarmaktadır. Bir radyo teleskop ne kadar büyükse o kadar hassastır.
Bilim insanları daha büyük bir radyo teleskopu inşa etmenin farklı yollarını bulmuşa benziyor.
Uluslararası ölçekte bir gözlem evi!
Bu proje 2012 yılında başlamıştır. Temel prensibi çok maliyetli büyük çanaklar yerine düşük maliyetli çoklu anten ve çanak anten unsurlarının küresel ölçekte konumlandırılması üzerine oluşturulmuştur.
Küresel ölçekte toplam hedef bir milyon metrekare alanı antenler ile donatarak merkezi bir bilgi işlem ile evreni daha farklı ve net bir açıdan görmeyi sağlamak.
Bu anten alanları öncelikle Avustralya ve Güney Afrika’da kurulacak.
Sistemin prototipleri Cambridge Üniversitesi öncülüğünde üretildi bile. Sistem temelde çok basit bir mantık ile işliyor.
Düşük maliyetli antenler, uzaydan gelen fotonları yakalayarak veriye dönüştürüyor. Daha sonra bu bilgi, merkezi sistemdeki süper bilgisayarlara ulaştırılarak işlenmesi sağlanıyor.
Küçük antenleri bir dizi halinde birleştirilmesi, büyük bir çanak antenin maliyetin çok altında olmasına karşın aynı sonucu almamızı sağlıyor. SKA radyo teleskoplarının evrimindeki bir sonraki aşama olarak görülüyor. Plan: Bu düşük maliyetli ve düşük frekanslı antenler 130.000 adet inşa etmek. Orta yüksek frekanslı olan antenlerden de 200 adet üretip bu sistemi ilk olarak Güney Afrika ya yerleştirmek.
2020 yılından itibaren faaliyete geçmesi planlanan SKA’nin, Evrenin başlangıcında ki temel atomik bileşenler hakkında çok sayıda yeni bilgi kazanımı sağlayacağı öngörülüyor. En büyük beklenti, Büyük Patlamadan sadece 1 milyar yıl sonrasından günümüze Evrenimizin gaz halinin evriminin bir simülasyonunu oluşturabilmek.
Dünyanın en büyük teleskopunu inşa etmek lojistik başta olmak üzere birçok sorunu teşkil etmekte. Ancak projenin Avustralya ayağında inşa edilecek 130.000 anten ucuz, kolay monte edilebilir ve son derece dayanıklı olarak tasarlandı.
Avustralya ve Güney Afrika da çöle yerleştirilecek bu antenlerin 160 km hıza ulaşan rüzgarlara ve toza dayanması gerekecek.
Avustralya ve Güney Afrika’ da kurulacak ilk etap tek bir gözlem evi gibi faaliyet gösterecek. Bu da her bir radyo teleskopunun gerçek zamanlı veri akışının takibini gerektiriyor. Bu muazzam verinin transferi ve anlık yorumlanması bilim insanlarının önündeki bir başka meydan okuma. İlk aşamada her iki SKA alanında iki süper bilgisayar kurulacak. Bu bilgisayarların her biri şuan yer yeryüzünde faaliyet gösteren tüm bilgisayarların gücüne eşit hatta daha güçlü olacak. SKA için birim veri işlemcisine gelen veri hızı dünyanın toplam internet ve veri trafiğinden fazla olacak.
SKA in çekirdeğini aşağıdaki 10 ülke oluşturuyor.
- Avustralya: Sanayi ve Bilim Bölümü
- Kanada: Ulusal Araştırma Konseyi
- Çin: Çin Halk Cumhuriyeti Bilim ve Teknoloji Bakanlığı
- Hindistan: Radyo Astrofizik Ulusal Merkezi
- İtalya: Ulusal Astrofizik Enstitüsü
- Yeni Zelanda: Ekonomik Kalkınma Bakanlığı
- Güney Afrika: Ulusal Araştırma Vakfı
- İsveç: Onsala Uzay Gözlemevi
- Hollanda: Hollanda Bilimsel Araştırma Organizasyonu
- İngiltere: Bilim ve Teknoloji Tesisleri Konseyi
Bununla birlikte Brezilya, Fransa, Japonya, Malta,Güney Kore, Polanya , Portekiz ,Rusya ,İspanya ve ABD’nin de dahil olduğu toplam 20 ülkede 100’ ün üzerinde kuruluş projenin tasarım, geliştirme ve finansmanı konusunda destek oluyor.
SKA projesi aynı zamanda küresel bir çalışmanın Evren’i anlamamızda açacağı çığırın bir göstergesi ve Küresel birliğin gücünü gösteren bir yapı olarak tarihe geçecektir.
Kaynaklar: Da Vinci Learning TV, Wikipedia, www.skatelescope.org
